45 lat temu rozpoczęła się misja Voyagera 1

45 lat temu - 5 września 1977 roku o godzinie 14:56:00 czasu polskiego - z platformy startowej LC-41 Cape Canaveral Air Force Station wystartowała rakieta nośna Titan IIIE z sondą Voyager 1 na pokładzie. Dzięki wykorzystaniu szybszej trajektorii Voyager 1 wyprzedził swoją bliźniaczą sondę i jako pierwszy przeleciał obok Jowisza (1979) oraz Saturna (1980). Obecnie Voyager 1 jest najbardziej oddaloną od Słońca sondą kosmiczną - znajduje się w odległości ponad 23,5 miliardów kilometrów od Słońca i kontynuuje swoją misję międzygwiezdną.

Voyager 1 opuścił Ziemię 5 września 1977 roku na pokładzie rakiety nośnej Titan IIIE-Centaur (Voyager 2 wystartował dwa tygodnie wcześniej ale poruszał się po znacznie wolniejszej trajektorii i dotarł do Jowisza cztery miesiące później). Pomiędzy 10 grudnia 1977 a 8 września 1978 roku Voyager 1 przelatywał przez główny pas planetoid (19 grudnia 1977 Voyager 1 wyprzedził Voyagera 2 w drodze do Jowisza).

Trajektorie lotu Voyagera 1 i Voyagera 2

Voyager 1 przeprowadził obserwacje Jowisza pomiędzy 6 stycznia a 13 kwietnia 1979 roku (do największego zbliżenia do tej planety - 349 tys. km - doszło 5 marca). Sonda przesłała 19 tysięcy zdjęć Jowisza, jego księżyców (dzięki nim odkryto m.in. istnienie cienkiego pierścienia pyłowego, dwa nowe księżyce oraz aktywność wulkaniczną na Io). Inne instrumenty przesłały informacje o atmosferze Jowisza oraz jego polu magnetycznym. Potężna grawitacja Jowisza przyśpieszyła sondę i skierowało ją ku Saturnowi. Voyager 1 rozpoczął obserwacje tej planety 22 sierpnia 1980 roku, następnie 12 listopada przeleciał w odległości 126 tys. km od Saturna i zakończył obserwacje dwa dni później. Na przesłanych zdjęciach odkryto pięć nowych księżyców oraz nowy pierścień (G). Ponieważ naukowcom zależało na szczegółowym zbadaniu największego księżyca Saturna - Tytana - sonda została skierowana na trajektorię, na której nie napotkała już żadnych obiektów Układu słonecznego i wysłała ją wysoko ponad płaszczyznę ekliptyki.

Powyższe zdjęcie Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu zostało wykonane 25 lutego 1979 roku z odległości około 9,2 miliona kilometrów przez kamerę Voyagera 1 

Dione - jeden z większych księżyców Saturna sfotografowany 12 listopada 1980 z odległości 240 000 km.

14 lutego 1990 roku kamery Voyagera 1 zostały ponownie skierowane w stronę Układu Słonecznego. Tym razem wykonano serię 60 zdjęć Słońca i planet, z których utworzono pierwszego portretu naszego Układu Słonecznego widzianego z zewnątrz. (ikoną tych zdjęć jest zdjęcie Ziemi - tzw. Błękitna Kropka (Pale Blue Dot) - nazwana tak przez profesora Cornell University i członka zespołu naukowego Voyager Carla Sagana). Zdjęcia zostały nazwane Portretem Rodzinnym Układu Słonecznego - na zdjęciu nie zmieścił się Merkury (ginący w blasku Słońca) oraz Mars (w stronę kamer zwrócona była akurat jego nocna półkula). Zdjęcia zostały wykonane gdy sonda znajdowała się około 40 j.a. od Słońca (6 miliardów kilometrów).

Portret Rodzinny Układu Słonecznego. Zdjęcia wykonane przez kamery Voyagera 1 z odległości 6 miliardów kilometrów od Słońca.

1 stycznia 1990 roku sondy Voyager oficjalnie rozpoczęły swoją Misję Międzygwiezdną, która trwa do dnia dzisiejszego. W ciągu lat część instrumentów została wyłączona w celu zaoszczędzenia energii elektrycznej (proces ten rozpoczęto w 1990 wyłączając całkowicie zasilanie kamer), ale kilka instrumentów działa nadal przesyłając dane o promieniowaniu kosmicznym oraz wietrze słonecznym. 17 lutego 1998 roku Voyager 1 prześcignął sondę Pioneer 10 i stał się najbardziej oddaloną od Słońca sondą kosmiczną. 25 sierpnia 2012 roku Voyager 1 jako pierwsza sonda przekroczyła heliopauzę - granicę pomiędzy heliosferą a przestrzenią międzygwiezdną. Obecnie sonda kontynuuje swoją misję i znajduje się już ponad 23,5 mld km od Słońca  (sygnał wysłany z sondy dociera na Ziemię po prawie 22 godzinach). Inżynierowie spodziewają się, że Voyager 1 będzie kontynuował przesył danych co najmniej do 2025 roku. Na wypadek gdyby sondę napotkały istoty rozumne, na jego pokładzie znajduje się pokryta złotem płyta, która zawiera informacje o naszej planecie m.in. nagrania dźwięków natury, muzyki oraz pozdrowienia w 55 językach.

Pokryta złotem płyta z nagraniem ziemskich dźwięków, muzyki i pozdrowień w 55 językach

Zdjęcia: NASA